كاربرد سنگ در محيط هاي شهري و تأ ثير آن بر زيبايي شهر ها

سنگ يكي از نخستين عناص ر طبيعت است كه بشر به كار برده است و در سفر تاريخي هزاران ساله ي آدمي همواره در كنار او بوده است . در هيچ دوره اي سنگ اهميتش را براي انسان از دست نداده است. اينك در اوايل هزاره ي سوم ميلادي، به رغم تمامي پيشرفت هاي فني و فتوحات علمي، آدمي بيش از پيش نياز به جستجوي ريشه هاي خود را حس مي كند . ماشين به دگرگون شدن و دگرگون كردن ادامه مي دهد، ليكن سنگ همچنان حامل ميراث ها و آرمان هاي بزرگ و جاودانه ي انسان است . متأسفانه امروزه در طراحي فضاهاي شهري توجه كمتري به مواد طبيعي مي شود و بيشتر از مصنوعات استفاده مي گردد كه علت اصلي اين امر سهولت و آساني كار مي باشد، اما با بررسي بيشتر مي توان به روشني دريافت كه استفاده از مصالح طبيعي مانند سنگ در طراحي هاي شهري هم زيباتر و هم مقرون به صرفه تر خواهد بود و دوام و ماندگاري بيشتري

نيز خواهد داشت . اين مصالح طبيعي وقتي كه در مح يط هاي شهري به كار مي روند و مدتي از استفاده آنها مي گذرد، پير مي شوند و نجابت بيشتري مي يابند و با طبيعت در مي آميزند، و وقتي هم كه وقاري شكوهمند پيدا مي كنند زوال مي يابند ولي پيري، مصالح مصنوعي را پست مي سازد و به زباله تبديل مي كند . ما نيز در اين مقاله در نظر داريم كه سنگ را به عنوان يك جايگذين عالي براي بسياري از مصالح مصنوعي از جمله بكوك ها و جداول سيماني معرفي نماييم كه ضمن زيبايي و هماهنگي بيشتر با طبيعت، داراي كيفيت بهتري بوده و دوام و ماندگاري بيشتري نيز دارد و استفاده از آن در دراز مدت از نظر اقت صادي فوق العاده مقرون به صرفه خواهد بود.

امروز، بيش از هر زمان در گذشته، شهرداري هاي كشور مان به فكر ايجاد فضاي عمومي باز و مطبوع قابل استفاده براي گردش و تفريح شهروندان هستند . هر روز صدها متر پياده رو شهري از نو فرش مي شود و براي هكتار ها فضاي سبز موجود در داخل و اطراف شهرهاي بزرگ و كوچك پياده رو هاي مجهز طراحي مي شود و گذرگاهها نوسازي و گل كاري
مي گردند. اغلب، شتاب و اشتياق مسئولين شهر در اتمام رساندن اينگونه كار ها براي ايجاد محيطي مطلوب و زيبا، تحسين و قدرداني ما را برمي انگيزد . گاهي نيز ( آن زمان كه به دوام، استحكام ماندگاري اين ميراث هاي شهري مي انديشيم ) ، به فكر راه حل هاي ممكن ديگر مي افتيم، و آرزو مي كنيم كه براي شهرهايمان نيز مانند خانه هاي مان بهترين ها را برگزينيم تا
برا ي فرزندان مان نيز بماند، بخصوص آنكه امروزه مي دانيم كه براي شهر،زيباترين ها بايد اقتصادي ترين ها و ماندگارترين ها همراه باشند (4).

با توجه به تجارب و نمونه هاي متعدد موجود در زمينه ي استفاده از سنگ در ساختن فضا هاي باز شهري در ايران قديم و نيز در كشور هاي خارج، به كار بردن سنگ هاي لقمه اي بريده شده براي سنگ فرش ها پياده روها، و بلوك هاي سنگي براي جداول پياده رو ها و ديوار چيني كنار گذاره ها را توصيه مي كنند . امروزه تهيه ي اين سنگها با استفاده از سنگ هاي لاشه ي موجود در معادن كشور مان، و كاربرد ماشين آلات مخصوصي كه در مدت زمان كوتاه سنگ ها به قطعات دلخواه بريده، سنگ كاران را از بكار بردن تيشه و صرف وقت زياد بي نياز مي كنند، بسيار ساده است، استفاده سنگ هاي لقمه اي در محوطه سازي فضاهاي باز شهري، اعم از پياده رو ها، پارك ها و ساير محيط هاي ساخته شده خارجي يا ني مه بسته، بخصوص در درون بافت هاي قديمي ترشهرها، كه مسائل بازسازي و بهسازي شهري امروزه در آنها قوياً مطرح است، گاهي در راه تعالي كيفيت شهرسازي تلقي مي شود.

به نظر ما، با كاربستن سليقه ي خلاق و متكي به معماري هاي شناخته شده ي طراحي محيط سنگي، استفاده از سنگ طبيعي از شهر ها، هم به زيبايي و هماهنگي مطلوب مي انجامد و هم به ماندگاري و اقتصاد بهينه پاسخ مي گويد (6)

مقايسه استفاده از سنگ و بلوك هاي سيماني

مصرف بلوك هاي سيماني به موازات احداث بزرگ راه ها در داخل و خارج شهر و ايجاد شهرك ها و ديگر واحد هاي مسكوني و صنعتي در سال هاي اخير رشد چشمگيري داشته و ساليانه مقادير معتنابهي سيمان براي تهيه ي اين نوع بلوك ها مصرف مي شود.

از آنجا كه در توليد اين گونه بلوك ها استاندارد هاي ساخت بتون دقيقاً رعايت نمي شود، متأسفانه پس از مدت زمان كوتاهي اين بلوك ها فرسوده مي شوند و تعويض آنها لازم مي گردد.

بدين ترتيب، در كشور ما ساليانه مقادير قابل توجهي سيمان به هدر مي رود . علاوه بر آن مدتي است كه رنگ هاي مخصوصي براي زيبايي بخشيدن به اينگونه بلوك ها كه به عنوان جدول كنار خيابان ها به كار رفته اند به آنها زده مي شود. همچنين پس از هر بار بارندگي شاهد آن هستيم كه كارگران شهرداري ها به سرعت شروع به شستشوي جدول هاي كنار خيابان براي خفظ رنگ آن مي كنند كه همه ي اينها هزينه هاي اضافي است كه براي نماياندن رنگ و زيباي جدول ها انجام
مي شود (1).

قابل توجه است كه مدت ها پيش در اغلب كشور ها ي پيشرف ته، مصرف بلوك هاي سنگي به ابعاد مشخص هندسي به عنوان جدول كنار خيابان يا سنگ فرش پياده رو ها در مقياس وسيع جايگزين بلوك هاي مصنوعي سيمان گرديده است . با در دسترس بودن سنگهاي طبيعي رنگي، هم امكان انتخاب سنگ به رنگ هاي مختلف وجود دارد و هم عمر سنگ مصرف شده چند ين برابر عمر بلوك هاي سيماني است و بالاتر از آن، هم خواني سنگ با طبيعت محيط به مراتب زياد تر است، و چنانچه بعداً نيازي به حفاري يا نصب و يا كارگذاري لوله گاز يا سيم هاي برق و يا تلفن باشد، سنگ ها به راحتي برچيده شده و مجداً نصب مي گردند . البته در بعضي ازشهر هاي ما مدتي است در سنگ فرش پياده رو ها از بلوك هاي سيماني با مدل هاي مخصوص استفاده مي شود (خشكه چيني (كه به دليل فرسوده شدن سريع اين گونه بلوك ها تجربه ي مثبتي به حساب
نمي آيد، زيرا پس از مدت كوتاهي بايد تعمير و تعويض شود . مجموعه عوامل فوق مصرف بلوك هاي سنگي را در اغلب موارد به عنوان سنگفرش، جدول، ديوار چيني و غيره، به عنوان يك راه حل جدي مطرح مي سازد. (5) متأسفانه ما در ايران، از گذشته ي تاريخي خود در زمينه ي معماري و شهرسازي درس نگرفته ايم : اگر چه سنگ در احداث ابنيه تاريخي در مقياس وسيعي در ساخت بنا هاي تاريخي و پل هاي بزرگ در شهر هاي مختلف كشورمان مصرف شده، و در اغلب موارد براي ديوار چيني، سنگفرشي، جدول سازي و … از سنگ استفاده شده، اما در احداث بناها و بزرگ راه هاي جديد توجهي به عمر چند هزار ساله همين سنگ هاي مصرف شده در ابنيه ي تاريخي نشده و مصرف بلوك هاي سيماني جايگزين مصرف سنگ گرديده است. وجود معادن متنوع سنگ هاي ساختماني در كليه ي نقاط كشور و سهولت دسترسي به اين گونه ذخاير طبيعي و همچنين كمبود سيمان در سطح كشور و واردات آن از خارج از سوي ديگر، توليد بلوك هاي سنگي را جهت مصرف در احداث ابنيه و فضا هاي شهري بيش از پيش الزامي مي نمايد . اين حقي است كه با وجود اين گونه ذخاير عظيم و طبيعي سنگ براي ما ايجاد شده است . مضافاً اين كه در تهيه ي بلوك هاي سنگي به راحتي و با بهاي خيلي ناچيز مي توان از سنگ هاي لاشه ي موجود در معادن كشور كه هم اكنون باطله تلقي مي شوند استفاده نمود . اين سنگ ها، از تكه هاي چند تني تا چند كيلويي كه داراي تنوع رنگ با دامنه ي نسبتاً بالايي مي باشند) سفيد، سياه، سبز، قرمز، قهوه اي، زرد و( …  و سنگ هاي لاشه)  اين گونه معدن نيز چون باطله تلقي مي شود فروش آنها در هر زمان از اختيارات وزارت معاد ن و فلزات است)  به راحتي قابل تأمين هستند . بدين ترتيب با استفاده از سنگ در موارد بالا، هم از واردات سيمان و خروج بي مورد ارز جلوگيري خواهد شد . در احداث مجتمع هاي مسكوني و ديگر ابنيه نيز با استفاده از سنگ، همگوني محوطه با طبيعت بيشتر حفظ مي شود و ايجاد يا تغيير هر گونه تأسيساتي نيز به راحتي قابل انجام است. (3)

كاربرد هاي سنگ در محيط شهري

سنگ يكي از نخستين عناصر طبيعت است كه بشر به كار برده است و در سفر تاريخي هزاران ساله ي آدمي همواره در كنار او بوده است. در هيچ دوره اي سنگ اهميتش را براي انسان از دست نداده است. اينك در اوايل هزاره ي سوم ميلادي، به رغم تمامي پيشرفت هاي فني و فتوحات علمي، آدمي بيش از پيش نياز به جستجوي ريشه هاي خود را حس مي كند . ماشين به دگرگون شدن و دگرگون كردن ادامه مي دهد، ليكن سنگ همچنان حامل ميراث ها و آرمان هاي بزرگ و جاودانه ي انسان است.

با نگاهي به نقاط مختلف شهر، ميدان ها و منظره هاي شهري، درمي يابيم كه از سنگ مي توان به صورت هاي گوناگون در فضاي باز استفاده كرد. كاربردهاي مهم سنگ در زمينه هاي زير است:

  • سنگفرش
  • ديواره هاي محوطه ها
  • ديواره هاي جداكننده
  • پله و پلكان
  • پياده رو ها، باغ ها و پارك ها
  • اثاثه ي شهري يا همان مبلمان شهري) نيمكت ها ـ باغچه ها(
  • ستون بند ها
  • سنگ فرش فضا هاي خارجي

سنگ به دليل دوام و ماندگاريش به دليل مقاومت زياد در برابر عوامل جوي، براي پوشاندن راه ها و ميدان ها بسيار مناسب است . كاربرد انواع مختلف سنگ و تلفيق صحيح آنها سبب مي شود كه سنگ فرش به صورت يكي از جالب ترين جنبه هاي منظره ي شهري در آيد . در چند دهه ي گذشته، و حتي امروزه، شاهد گرايش تأسف باري به كندن سنگ ها و ريختن آسفالت در سطح خيابان ها بوده ايم . خوشبختانه اين گرايش رو به خاموشي است و سنگ فرش به عنوان يك دارايي با
ارزش زيست محيطي و فرهنگي و به عنوان ميراث گرانقدري كه شايسته ي نگاهباني است مقام در خور خويش را باز
مي يابد (2)

مصالح سنگي را مي توان به طريقه هاي زير در سنگ فرش به كاربرد:

ـ بر شالوده ي پايداري متشكل از بستري از سنگها به ضخامت 30 تا 50 سانتيمتر و كاملاً غلتك خورده . اگر قرار باشد كه سنگ فرش رفت و آمد وسايط نقليه را تحمل كند لايه اي 5 تا20 سانتيمتري از شن و ماسه نيزبايد وجود داشته باشد.

ـ  بر شالوده بتوني صلب، كه اگر مسئله نفوذ آب مطرح نباشد با شبكه هاي جوشكاري شده مسلح شده  باشد. (7)

روش هاي مختلف سنگفرش

امروزه از روشهاي متفاوتي براي سنگفرش كردن استفاده مي شود كه بستگي به محل و نوع كاربري و هزينه دارد. ما در اين قسمت به چند روش رايج اشاره مي نماييم.

  • با پلاك هاي منظم

پلاك هاي منظم ممكن است به شكلها و اندازه هاي گوناگون باشند و ضخامت آنها به اندازه ي ابعاد ديگر بستگي دارد . شكل هاي رايج عبارتند از مربع، مستطيل و لوزي . بسته به سطح پوشش و فاصله ي باقيمانده دربين قطعات سنگ، تركيب هاي مختلفي از اين شكل ها را مي توان بوجود آورد . رويه را نيز به طريق مختلفي مي توان پرداخت داد كه به نياز ها و نوع مصالح مصرفي بستگي دارد.

سنگفرش ها داراي ابعاد منظم را مي توان در مقياس صنعتي توليد كرد و به اين ترتيب هزينه ها را كاهش داد و مصرف بيشتر سنگ را تشويق كرد.

  • با پلاك هاي نا منظم

با پلاك هاي نامنظم به معني استفاده از دور ريز و باطله ي معادن است كه لابه لاي پلاك ها و بين آنه ا قرار مي گيرند . مزيت اين روش ارزان بودن آن است . به هنگام استفاده از پلاك هاي بزرگتر، جذابيت كار بيشتر مي شود.

خطوط زهكشي را مي توان با اتصالات عريضي تثبيت كرد كه بايد كاملاً چفت و بست شده باشند.

  • قلوه سنگ

در اين روش از قلوه هاي منظم يا نامنظم در اندازه ها و رنگ هاي مختلف استفاده مي شود.

در قلوه چيني معمولي شهري قطر قلوه سنگها 5 تا 10 سانتيمتر است و در استفاده هاي تزئيني تر 3 تا 5 سانتيمتر. شايد با تلفيق رنگها و شكلها مطابق با طرح هاي هندسي بتوان از قلوه سنگ هاي بزرگتر و نامنظم تربراي ايجاد تزئينات استفاده كرد.

در اين صورت، بهتر است قلوه سنگ ها را با پلاك ها يا سنگ هاي جدول تركيب داد . قلوه سنگ ها سبب مي شوند كه سرعت جريان آب در سطح خيابان كمتر شود و چنانچه محل سوراخ هاي تخليه به درستي تعيين شده باشد، زهكشي آب ساده تر صورت مي گيرد . مي دانيم كه ضد آب كردن كامل سطح شدني نيست، و در نتيجه رطوبت زير زميني ساختمان هاي مجاور را مي توان از طريق تبخير، خشك كرد.

براي راحتي رهگذران، نوار هايي از پلاك هاي مسطح و تخت مي توان پيش بيني كرد تا سطوحي پديد آيد و پاي رهگذران همواره در محل تخت و مسطح قرار گيرد

  • مكعب (آجر)

اين مكعب ها (آجر هاي سنگي) ممكن است اندازه هاي گوناگوني از 4 تا 15 سانتيمتر داشته باشند و ضخامت آنها نبز متفاوت است . اين مكعب ها هم به دليل ابعادشان و هم به دليل اينكه مي توان انواع سنگ را با انواع رنگ به صورت آرايه هاي متنوع به كار برد، قابليت انعطاف بسيار از لحاظ نقش آفريني دارند.

انعطاف پذيري قابل توجه مكعب هاي سنگي (آجر) امكان مي دهد كه در سطح زمين ناهمواري و كوتاهي و بلندي ايجاد كرد و سطوح كاملاً نامنظم را با آن پوشاند و حتي صفحه هاي افقي و قائم را به يك ديگر نزديك كرد.

  • استفاده از دورريز معادن

با استفاده از قطعات دور ريز و باطله ي معدن مي توان سنگ فرش هاي زيبا و جذابي ر ا پديد آورد . اين دورريز ها در زمينه ي سيمان يا بتون به كار مي رود و نقش ها و تركيب هايي پديد مي آيد كه هم قابليت مصرف دارند و هم ارزان تمام مي شوند . اين روش نياز به سرمايه گذاري زياد ندارد و با استفاده از آن مي توان در عرصه ي ابتكار و خلاقيت طبع آزمايي كرد.

  • استفاده از شن ريزه و خرورده ريزه ي شكسته ي سنگ

در اين روش شن ريزها و خرده ريزه هاي سنگي را روي بستري از بتون (سيمان) مي آرايند . اين كار را يا در محل (سايت) انجام مي دهند يا با ساختن پانلهاي پيش ساخته به شكل هاي مورد نظر، كه مي توان بعداً آنها را چيد. (8 ،5)

سنگ براي كفپوش

از سنگ مي توان هم در سنگ فرش فضاي خارجي استفاده كرد و هم در كفپوش فضاي داخلي، اما براي استحكام و دوام پذيري و زيبايي و چشم نوازي سنگ بايد آن را با مواد و مصالح مصنوعي تكميل كرد. در اين قسمت معرفي گونه هاي اصلي كفپوش با سنگ، چه در ساخ تمان هاي قديم و چه در ساختمان هاي جديد، صورت مي گيرد . بايد توجه كرد كه اين تقسيم بندي غير قابل انعطاف نيست زيرا هر روش را مي توان  به شيوه هاي گوناگون به كار برد (2).

انواع اصلي كفپوش با سنگ عبارتند از:

كفپوش جنووايي

2 ـ كفپوش ونيزي

اين دو نوع كفپوش با است فاده از سنگدانه ها انجام مي شود . در نوع جنووايي، سنگدانه هاي ريزتري با قطر متوسط 5 ميليمتر به كار مي رود اما در نوع ونيزي قطر متوسط سنگدانه ها 20 ميليمتر است . سنگدانه ها را با چسب و رنگينه هاي مختلف مخلوط مي كنند.

3 ـ كفپوش موزائيكي

اين روش سنتي براي سنگ آ رايي است كه سبكهاي مختلفي در آن بكار مي رود (قلوه، قلوه ي شكسته، كاشي چيني، آجرچيني) در كاشي چيني مكعب هاي منظم سنگ به كار مي رود و بيشتر در سده ي كنوني رواج يافته است.

 كفپوش پالاديوي

اين نوع كفپوش، بسته به نوع قطعات مورد استفاده، به سه گونه ي مستطيلي ، مثلثي و نامنظم تقسيم مي شوند.  قطر قطعات 10 تا 20 سانتيمتر است. و آنها را در زمينه ي چسب، سيمان فرو مي برند و مي چينند.

5 ـ كفپوش با قطعات پيش ساخته

اين نوع كفپوش نيز انواع گوناگون دارد اما در همه ي آنها قطعات مورد استفاده وجوه منظم دارند . رايج ترين انواع آن عبارتند از : كفپوش نقشه دار، فرش كردن ساده با پلاك هاي سنگي، و فرش كردن با نقش كوبي . اين نوع كف را معمولاً روش قديمي بشمار مي آورند كه در ساختمان هاي كلاسيك بكار مي رفته است، اما در اثر پيشرفت تكنولوژي جديد و كاهش هزينه ها، كفپوش نقشدار مجدداً رواج يافته است. حسن اين روش در اين است كه از رنگ ها و رگه بندي سنگ مي توان حداكثر بهره ي تزئيني و كيفي را برد.

در نوع سنگ پلاك، پلاك هايي با ابعاد ثابت را روي زمينه ي اصلي قرار مي دهند و سنگ پلاك ها را متناسب با فضا برش
مي دهند و حاشيه ي سنگي كوچكي به دور لبه ها در نظر مي گيرند.

در اين نوع كفپوش نقش دار، پلاك هايي از انواع مختلف سنگ، يا پلاك هاي از يك نوع سنگ با پرداخت هاي گوناگون رويه، به كاربرده مي شود . گاهي سنگ را همراه با مصالح ديگر، نظير چوب، شيشه، فولاد و غيره، به كار مي برند . هدف اين است كه قطعات را مطابق طر ح يا نقش هندسي بچينند كه طيف رنگها را به جلوه درآورد و نمودي جذاب و عالي بيابد.

6 ـ كف شناور

اين نوع كفپوشي، مخصوص زمانه ي ماست . اين كفپوش با استفاده از سازه ي فولادي صورت مي گيرد كه روي زمين قرار دارد اما از آن بالاتر است . قطعات سنگ را كه معمولاً قواره اند روي اين سازه مي چينند و رويه اي  كاملاً تخت و نيز همگن و پيوسته بوجود مي آيد. (1) مزيت اين روش اين است كه فضايي در زير كف براي عبور سيم ها و لوله ها پديد
مي آيد (كه بخصوص در دفاتر اداري و بيمارستانها، و مانند آن اهميت دارد) در ضمن، اين فضاي زير كف به راحت ي در دسترس است و مي توان به سادگي سيم ها را كم و زياد يا وارسي كرد (كافي است با يك وسيله ي مكنده، يكي از پلاك هاي
سنگين را بلند كرد.) نصب اين نوع كف نيز سريع صورت مي گيرد زيرا همه چيز را مي توان پيشاپيش تدارك ديد.

سنگي كه در اين نوع كفپوشي به كار مي رود،  سانتيمتر باشد، اگر ابعاد پلاك 40 ×40 سانتيمتر باشد بايد حداقل 3 سانتيمتر ضخامت داشته باشد. با اين حال، در صورت استفاده از مواد و مصالح پشتيبان، ميتوان از پلاك هايي به ضخامت 1 سانتيمتر نيز بهره گرفت. در هر حال، قبل از نصب، پلاك ها را بايد كاليبره و براق كرد. اين نوع كف براي فضاهاي نسبتاً بزرگ مناسب است و در ساختمان هاي عمومي زياد به كار مي رود . در ضمن براي تراس و بالكن نيز مناسب است . البته در اين صورت، بجاي سازه ي فولادي زير كف بايد بالشتك هاي لاستيكي(كائوچويي) به كار برد و سنگ را بر نوك اين بالشتكها نصب كرد . در اين حالت، چون سنگ در فضاي باز قرار مي گيرد . نبايد آن را براق و صيقلي كرد (به جهت مراعات اصول ايمني) در اين سيستم  مي توان از غلافهاي ضد آب استفاده كرد تا از فرسودگي و تخريب سنگ، كه در كفپوش هاي رايج يكپارچه زياد ديده
مي شود، جلوگيري كرد. (7)

به خدمت گرفتن هنر معرّقكاري در زيبايي شهر

معرق هاي زيبايي كه هم اينك در موزه هاي ايتاليا و فرانسه، و ديگر كشور هاي آشنا با اين هنر قديمي نگهداري مي شوند، قرن ها، زير پاي ساكنان شهر ها قرار داشته اند.

هدف پيشينيان از بكار بردن اين هنر، آرايش كف ساختمان با عناصري تزئيني بود كه صحنه هاي شكوهمند از روايات و نماد هاي باستاني و همچنين اساطير و افسانه هاي كهن را به نمايش مي گذارد.

اگر چه هنر معرّق يا موزائيك از قرن پانزدهم ميلادي به بعد بي رونق و كم فروغ شد، ولي معماري و شهرسازي معاصر، كه خلق كننده ي محوطه هاي وسيع و فضا هاي مسطح و چشم ن واز است. اين گرايش را دارد كه هنر معرق كاري را احيا كند(8)

بيش از ده سال است كه احياي هنر معرق كاري به جنبشي در معماري و محوطه سازي اروپا تبديل شده است و خانم
دانيل ژويست از فعال ترين اعضاي اين جنبش به شمار مي آيد.

او هنر موزائيك كاري را نزد ريكاردوليك اتا كه استاد مسلم اين رشته است فرا گرفته و طي ده سال گذشته آثار فراواني خلق كرده است كه از جمله ي آنها مي توان به آبنماي ساختمان شوراي عمومي شهر لاند، تزئينات سنگي يك مؤسسه بهداشتي، ترميم 31 تابلو موزائيك در شهر داكس، طراحي و ساخت زيور آلات از سنگ و شيشه و مس با روش بسيار ابتكاري.

در اين قسمت اشاره مختصري به چگونگي و روش ايجاد معرّق در ميادين و پياده رو هاي شهري خواهيم داشت كه چگونه
«سنگ و طبيعت، يكديگر را آواز مي دهند» (3)

كف فرش معرق براي فضاهاي عمومي

در معرق از مواد و مصالح گوناگوني استفاده مي شود . معرق ديواري و تزئيني را از خمير هاي شيشه ي رنگي، ازنوع اكسيد كبالت و از قطعات لعابدار مي سازند. ولي كف فرش معرق، به دلايل مشخص، بايد از سنگهايي مانند سنگ چيني و مرمريت، تراورتن، گرانيت، و مرمر اونيكس ساخته شود . خانم ژويست نيز از اين نوع سنگ ها در اجراي كف فرش ميدان آزادي شهر بايون، به سال 1990 ، استفاده كرده است. اين مجموعه، نشانها و علائم سنتي نظامي اين شهر و منطقه هاي مجاور را نشان
مي دهد كه به روش معرّق كار شده اند. در معرّق سنگي، قطعات شكل داده شده ي سنگ كه مطابق طرح و نقش مشخص بريده شده اند كنار هم قرار مي گيرند (4).

اين طرح ها از نظر رنگ، اندازه و سازگاري با يكديگر مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرند و طرح هاي به دست آمده را روي ورقه هاي پلاستيك انتقال مي دهند . سپس قطعات سنگ با دقت انتخاب شده و عمليات چكش زدن، تراشيدن، ساب و صيقل دادن و قرار دادن قطعات س نگ به صورت معكوس روي ورقه هاي پلاستيك با وسواس ويژه اي انجام مي شود.

هر ورقه ي پلاستيكي ، سه متر مربع مساحت مي تواند داشته باشد و قطعات بريده شده ي سنگ هاي گوناگون، با چسبي كه از آرد برنج ساخته شده مي شود (تا به راحتي با آب شسته شود) روي ورقه هاي پلاستيكي چسبانده مي شوند. يك دوغاب رقيق نيز براي پر كردن فاصله هاي قطعات، ريخته مي شود و سپس اين ورقه هاي پلاستيكي و سنگهاي چسبانده شده روي آنها به محل نصب انتقال مي يابند و روي لايه اي از بتون آرمه قرار مي گيرن د . پس از استقرار نهايي و تراز كردن و تسطيح دقيق، ورقه ي پلاستيكي برداشته مي شود و طرح معرق كاري شده كامل مي گردد و زيبايي و جلوه خاصي به محيط شهري مي دهد. (6)

نتيجه گيري

با به كار بستن سليقه خلاّق و متكي به معيار هاي شناخته شده ي طراحي محيط سنگي، استفاده از سنگ طبيعي در شهر ها هم به زيبايي و هماهنگي مطلوب مي انجامد و هم به ماندگاري و اقتصاد بهينه پاسخ مي گويد. بطوري كه در تهيه ي بلوك هاي سنگي مي توان از سنگ هاي لاشه ي موجود در معادن كشور كه هم اكنون باطله تلقي مي شوند استفاده نمود و در نهايت بايد در مورد اين اصل اتفاق نظر داشته و معتقد باشيم كه « براي شهر، ز يبا ترين ها بايد، با  اقتصادي ترين ها و ماندگار ترين ها همراه باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Fill out this field
Fill out this field
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
You need to agree with the terms to proceed

فهرست