دکتر بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران و نماینده بخش خصوصی در شورای عالی معادن در گفتگو با خطوط عنوان نمودند:
در دولت با وضع عوارض میگوید میخواهیم جلوی صادرات را بگیریم چون ارزش افزوده پایینی دارد، این کار کاملا غلط است. متاسفانه مقصود دولت از بستن عوارض نگاه درآمدی دارد چون کشور را گران اداره میکند و همیشه کسری بودجه دارد.
خطوط: جناب آقای شکوری یکسری از مادهها در لیست افزایش چشمگیری داشتهند و بسیاری از افراد مخالف بودند نظر شما در این باره چیست؟
- تولید به مجموعه فعالیتهایی اطلاق میشود که منجر به تغییر شکل، تغیر در مکان و زمان میشود. تغییر در شکل را در جامعه اینگونه میدانند که به طور مثال سنگ آهن را تبدیل به کنستانتره کنیم و یا آرد را تبدیل به ماکارانی کنیم و شکل و ماهیت آن را تغیر دهید. بعضی مواقع تغییر در مکان هم هست به این صورت که مکان یک ماده معدنی را عوض میکنید به طور مثال محصولی همانند پسته و زعفران را از ایران به کشور دیگری عرضه میکنید و هیچ تغیری در ماهیتش ایجاد نمیشود، فقط مکان آن تغییر کرده است یعنی توانستهایم ارزش افزوده بیشتری ایجاد کنیم.
بعضی مواقع گندم را در تابستان درو و در سیلوها نگهداری میکنند و زمستان آن را تبدیل به آرد میکنند و یک ارزش افزودهای برای این موضوع ایجاد شده است. تمامی این موارد بخشی از تولید هستند و تولید یعنی ارزش افزوده. به صورت کلی در هر کجایی که بتوانید ارزش افزوده بیشتری را ایجاد کنید یعنی تولیدی انجام شده است.
در هر محله از تولید، ارزش افزوده بیشتری ایجاد میکنیم به طوری که بنده مادهای کشف و استخراج میکنم و آن را به یک کارخانهدار میدهم و با سرمایهگذاری دیگری آن را به یک محصول دیگری تبدیل میکنم و این چرخه ادامه پیدا میکند تا در آخر تبدیل به محصول نهایی مصرفی شود. ما همیشه در اقتصاد میگوییم که مواد اولیه، محصول، محصول نهایی پس در نتیجه ما نمیتوانیم بگوییم که محصول با ارزش افزوده پایین و یا با ارزش افزوده بالاست. با این طرز بیان شما تولیدکننده را تنبیه میکنید، در اقتصاد تولیدکننده محترم است چه در اول ذنجیره که ارزش افزوده کمتری داشته باشد و چه در آخر زنجیره که محصول نهایی مصرفی تولید میکند و ارزش افزوده بیشتری دارد.
هر کدام از این بخشها محترم هستند و تولیدکنندگان هیچ فرقی با یکدیگر ندارند. کاری که تولیدکننده اول زنجیره انجام میدهد را تولیدکننده آخر زنجیره هم انجام میدهد اما اینگونه نمیشود که تولیدکننده آخر زنجیره را که محصولش یک محصول مصرفی است، تشویق کنیم و کسی که اول زنجیره است را در سرش بزنیم.
خطوط: آقای شکوری نظر شما در خصوص این عوارض چیست؟
- شکوری: عوارض، تنبیهی برای تولید کننده است، تنبیه محصول نیست. اگر به هر دلیلی فکر میکنند که محصول را نباید صادر کنیم پس چرا حاکمیت اجازه تولید بیش از نیاز کشور را میدهد، چرا محصول را همانند گندم از من نمیخرد؟ اگر حاکمیت نه میخواهد محصول من را بخرد و نه محصولم در داخل کشور بازاری داشته باشد، چرا من باید عوارض پرداخت کنم!؟ این سوال تمامی تولیدکنندگانی که اول زنجیره قرار گرفتهاند از دولت و حاکمیت است.
حاکمیت نه تنها باید برای تولیدکنندگان موانع ایجاد نکند، بلکه باید تشویق هم کنند به عنوان کسی که در هر مرحله در حال تولید هستیم. اگر به جای تنبیه تولیدکننده، مشوقهایی را ایجاد کنیم، تولیدکننده در زنجیره بعدی نیز سرمایهگذاری میکند در نتیجه توسعههایی رخ میدهد و ما بجای اینکه 50 درصد کاتد مس را صادر کنیم در داخل کشور به یک محصولی با ارزش افزوده بالاتر تبدیل میکنیم.
- دولت با وضع عوارض میگوید که ما میخواهیم جلوی صادرات را بگیریم چون ارزش افزوده پایینی دارد، این کار کاملا غلط است.
- متاسفانه دولت از بستن عوارض نگاه درآمدی دارد چون کشور را گران اداره میکند و همیشه کسری بودجه دارد و سهم عمده بودجه صرف شرکتهای دولتی میشود. تا هنگامی که این شرایط حاکم است، دولت همیشه کسری بودجه دارد.
- حقوق دولتی به دلیل انفال بودن معادن حقوقی هستند که از هنگامی که محصول را استخراج میکنیم تا هنگامی که میفروشیم سهمی از فروشش را به دولت میدهیم.
باید 15 درصد از حقوق دولتی صرف مردم شود به طور مثال اگر روستایی که در کنار معدن است این موضوع را بفهمد که عوارضی که از آن معدن گرفته میشود قرار است صرف آبادانی آن روستا شود، دیگر به جای معارض، مدافع میشود. اما متاسفانه دولت کسری بودجه دارد و هزینهای برای شهرستانها نمیکند.