مقدمه
نازک بری در سنگ ساختمانی همانطور که از اسم آن مشخص است روشی که در آن سنگ‌ها با ضخامت کم، جهت مصارف خاصی بریده می‌شوند. از جمله دلایل میل به این روش فرآوری، نیاز به سبک بودن سازه در مکان‌های خاص و تولید متراژ بیشتر از یک نوع سنگ گران قیمت می‌باشد.
تکنولوژی نازک بری در دنیا
در جهان سنگ‌هایی با ضخامت معمولا دو سانتی متر با تکنولوژی جدید دستگاه وایر تولید می‌شوند. ضخامت
سنگ در حالت کلی ۱۳ میلی‌متر است و وقتی به دو قسمت تقسیم می‌شود حدود ۶.۵ میلی‌متر می‌شود. در مرحله پولیش حدود ٤ میلی‌متر از ضخامت نهایی سنگ باقی می‌ماند که روی هانی امب یا روی بستر دیگری چسبانده می‌شود.
تکنولوژی‌های مرتبط با نازک‌بری در ایران به علت استفاده از یک نوع سنگ خاص که عموما آهکی و از جنس ماربل است با یک نوع دستگاه (حدود ۳-۲ دستگاه چینی در ایران وجود دارد) شناخته می‌شود که به وسیله‌ی ابزار تیغه (Blade) برای اسلب یا تایل‌هایی که ماکزیمم عرضشان ۸۰ سانتی‌متر است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ایران برای سنگ‌های سخت و سیلیسی مانند گرانیت، دستگاهی وجود ندارد. دستگاه‌های موجود اکثرا از نوع چینی بوده و برای سنگ‌های آهکی مثل مرمر که نسبتا نرم هستند،استفاده می‌شوند. از جمله نقاط ضعف استفاده از این دستگاه‌ها این است که در میانه کار تیغه گسیخته شده و هم چنین توانایی برش سطح‌های سخت را ندارند. این تکنولوژی منسوخ بوده و از معایب دیگر به مواردی از قبیل اقتصادی نبودن و و زمان‌بر بودن برش با آن می‌توان اشاره کرد.
روش کار برای نازک‌بری سنگ‌های سخت به این صورت است که سنگ‌های نیمه قیمتی در قطعات کوچک و به صورت نازک بریده شده و در کنار یکدیگر قرار داده می‌شوند. اسلب نهایی تولید شده معمولا با سختی زیاد، عرض ۲ یا ۱.۸۰ متر و طول ۳ متر به ضخامت ۵ میلی‌متر زیر پولیش می‌رود.
کاربرد سنگ‌های نازک‌بری شده
کاربرد سنگ‌هایی که با روش نازک‌بری تولید می‌شوند نسبت به سنگ‌هایی که ضخیم‌بــری می‌شوند، تفاوت عمده‌ای دارند و نمی‌توان از سنگ تهیه شده به روش نازک‌بری در مکانی که نیاز به استحکام دارد، استفاده کرد. ضروری است که مقاومت سنگ در زیر پولیش متناسب با فشار پولیش بوده و اگر سنگ خیلی نازک باشد قابلیت تحمل بار را نداشته و زیر ساب می‌شکند. جهت حفظ استحکام سنگ با در نظر گرفتن ویژگی‌های مقاومتی، بهترین ضخامت برای کار بر روی هانی‌کامب حدود یک سانتی‌متر است. سنگ‌هایی در ایتالیا با ضخامت‌های حدود ٦ تا ٥ میلی‌متر نیز بریده می‌شوند و باید دقت شود در زیر پولیش دوام بیاورند. معمولا در فشارهای بالای ۱.۵ بار احتمال شکست سنگ و فشرده شدن هانی‌کامب فراهم می‌شود. برای این منظور، در مواردی که لازم است پولیش مناسبی از سنگ به دست بیاورند معمولا ضخامت زیر یک سانتی‌متر و یا نهایتا ۸ میلی‌متر، توصیه نمی‌شود. به منظور تامین استحکام لازم برای پولیش سنگ بهتر است آن را روی شیشه و یا روی سنگ دیگر چسباند زیرا در روش استفاده از هانی‌کامب، استحکام لازم برای ساب مناسب فراهم نمی‌شود و هنگام ساب دادن آن، فشار پولیش بایـد بســیـار کـم باشد که در ایران این موارد انجام نمی‌شود.
برای رسیدن به بازار مصرف این نوع محصولات در ایران و در دنیا، باید با معماران جوان که به علم روز دنیا واقف‌اند تعاملاتی برقرار کرد. قدم اول در جلب نظر معماران در سراسر دنیا، تولید محصول است. در بسیاری از کارهای معماری، معماران برخی از اسلب‌ها را در آپارتمان‌ها بر روی طبقات بالا می‌چسبانند که برای این نوع مصارف لاجرم مجبور به استفاده از سنگ‌هایی با وزن کم هستند.
موارد استفاده از سنگ نازک‌بری شده بر روی دیوار، سقف، كف، به صورت پنل و یا مکان‌هایی که نیاز به سبک بودن متریال است می‌باشد. برای مثال برای نماهایی با ارتفاع زیاد و بیش از چند طبقه، نصب اسلب در ارتفاع زیاد سخت و هزینه‌بر است. به همین دلیل، می‌توان اسلب‌ها را نازک‌بری کرده و جهت حفظ سبکی بر روی هانی‌کامب چسبانده و برای مصارف مختلف استفاده کرد. از دیگر موارد کاربردی، استفاده از پنل‌های سنگی بر روی درها مثلا درهای چوبی و پابر روی کابینت‌ها می‌باشد. به منظور ارتقاء توانایی تحمل بار توسط یراق‌ها، سنگ را نازک‌بری کرده و روی هانی‌کامب می‌چسبانند و بدنه‌ی کابینت را می‌سازند.
هزینه‌ی تمام شده
این تصور که روش نازک‌بری در کاهش هزینه‌ها موثر است تصور درستی نیست و تنها در صورتی صرفه ی اقتصادی دارد که ارزش سنگ خیلی زیاد باشد و یا در مواردی که به سفارش مشتری باشد. باید بدانیم که قیمت تمام شده در این روش حداقل دو تا سه برابر قیمت سنگی با ضخامت ۲ سانتی‌متر می‌باشد. با توجه به مناسب بودن بازار سنگ دهبید استخوانی رنگ در چین، اجرای این روش بر روی این نوع اسلب‌ها مقرون به صرفه است.
تولید سنگ‌های بسیار نازک
تکنولوژی مورد استفاده در تولید اسلب‌هایی با ورق‌های بسیار نازک با ضخامت ۱.۵-۲ میلی‌متر) که مشابه کاغذ هستند، تقریبا همانند عملیاتی است که در نازک‌بری صورت می‌گیرد. تنها تفاوت اصلی در مراحل فرآوری، مرحله‌ای است که آن‌ها را در رزین و اپوکسی خاصی قرار می‌دهند. لازم به ذکر است این کار روشی منسوخ است و به علت عدم حفظ وجهه‌ی طبیعی سنگ در نماها، نتوانسته در دنیا جایگاهی کسب کند. از معایب این روش خش‌پذیری بالا، عدم حفظ وجهه طبیعی سنگ به علت استفاده از یک لایه اپوکسی روی سنگ و عدم پولیش‌پذیری آن است.
کلام پایانی
در کلام آخر جهت توصیه به علاقمندان به این حوزه؛ استفاده از دستگاه‌های ایتالیایی به علت کیفیت بالای آن‌ها و همچنین کار روی سنگ‌های گران، مقرون بصرفه‌تر است چرا که سنگ ارزان، ارزش افزوده ندارد. همچنین با توجه به سرعت آهسته برش این دستگاه‌ها، اگر کسی در جستجوی بازار مصرف مناسبی است، بهتر است ٤ الی ۵ دستگاه نوع ایتالیایی را تهیه کند. هر دستگاه ایتالیایی حدود ۱۷۰,۰۰۰-۱۶۰،۰۰۰ یورو قیمت دارد. اگرچه چین دستگاه‌هایی با قیمت خیلی کمتر از نوع ایتالیایی با ابزار وایر تولید کرده است که کیفیت خوبی ندارند.
فصلنامه دنیای سنگ- پاییز ۱۴۰۰