گفتگوی اختصاصی دبیرکل انجمن سنگ ایران با خبرگزاری بازار آریا

بازار آریا-در شهریور 1398 به ناگهان، عوارض 20 درصدی بر صادرات سنگ های تزئینی تصویب شد و از اول مهر آن سال به بعد، اجرایی شد. فعالان حوزه معدن و تولید سنگ های تزئینی معتقدند که وضع عوارض 20 درصدی منجرا به از دست رفتن بازارهای صادراتی ایران می شود. احمد شریفی، دبیر انجمن سنگ ایران ، در گفت و گو با «بازار آریا» از تبعات اِعمال این عوارض می گوید و امیدوار است که اخذ این عوارض ادامه پیدا نکند تا ارز آوری از طریق تولیدات مازاد بر مصرف داخلی، تحقق پیدا کند.
******در سال 1398 تصمیم عمده ای که بر بخش معدن اثر گذاشت وضع عوارض صادرتی 20 درصدی بود. به نظرتان، این عوارض چقدر نقش داشت در این که صادرات مواد معدنی از جمله سنگ تزئینی کاهش پیدا کند؟
-بحث ما در مورد همه نوع مواد معدنی نیست چون تخصص و مسئولیت ما در حوزه سنگ های تزئینی است، می توانم بگویم که ما در سال 1398 به لحاظ تناژ، حدود 30 درصد کاهش داشته ایم و به لحاظ ارزشی حدود 50 درصد.
شیوع ویروس کرونا، اثر خودش را در اواخر سال 1398 نشان داد و نمی توانیم بگوئیم این کاهش عمده، ناشی از شیوع کرونا بوده است و اگر کُل سال را در نظر بگیریم، بخش خیلی کوچک و جزئی می تواند مربوط به کرونا باشد. بخش عمده این کاهش صادرات، مربوط به وضع عوارض روی صادرات سنگ های تزئینی بود.
*معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت و معدن اعلام کرده که 25 درصد از کل صادرات غیر نفتی در سال 1398 مربوط به صادرات معدن و صنایع معدنی است. این افزایش متعلق به کدام بخش از حوزه های معدن و صنایع معدنی است؟
-این افزایش عمدتاً برمی گردد به زنجیره ارزش فلزی از سنگ آهن بگیرید تا فولاد و فکر می کنم بخشی هم مربوط به مس باشد ولی در ارتباط با سنگ های تزئینی، متاسفانه ما رشد منفی و معکوس داشتیم.
*در سال 1394 سهم صادرات معدن و مواد معدنی در حد 16 درصد از کل صادرات بوده و در سال 1397 به 21 درصد رسیده بود. شما فکر می کنید این عوارض 20 درصدی بوده که باعث شده صادرات در حوزه سنگ های تزئینی کاهش پیدا کند؟
-در خصوص روند کاهشی و منحنی بالا و پائین شدن صادرات سنگ باید بگویم که در دولت آقای احمدی نژاد مصوبه ای در مورد عوارض 70 درصدی وضع کردند. به خاطر آن عوارض 70 درصدی، ما یک کاهش عجیب و غریب در صادرات داشتیم و حدود 30 تا 40 درصد کاهش صادرات، در حوزه سنگ های تزئینی داشتیم.
شاید احساس شان این بود که ایجاد ارزش افزوده کنند و صادرات سنگ های فرآوری شده افزایش پیدا کند ولی ما افزایش که نداشتیم بلکه کاهش صادرات سنگ های فرآوری شده هم داشتیم.
حدود یک سال و خُرده ای طول کشید تا انجمن سنگ و افرادی که متولی بودند تلاش کردند که به وزارتخانه بفهمانند که این عوارض 70 درصدی یک تصمیم غیر کارشناسی بوده و نباید چنین تصمیمی می گرفتند.
*چطور شد که در نهایت آن عوارض 70 درصدی به صفر درصد تغییر داده شد و چه فرآیندی طی شد که موفق شدید عوارض صادراتی را کاهش بدهید؟
-گزارش های مفصل مهندسی تهیه شد و معاون امور معادن وزارت صنعت و معدن، یک مشاور برای این کار انتخاب کرد. آن مهندس مشاور با تمام دست اندرکاران این صنعت، اعم از دولتی و غیر دولتی و واحدهای تولیدی و فرآوری، صحبت کرد و اطلاعات کاملی را جمع آوری کرد.
در پایان یک گزارش به وزارت صنعت و معدن ارائه کرد و گفت که کار این وزارت خلاف است. خلاف بودن این کار برای وزارتخانه اثبات شد و بعد از یک سال عوارض 70 درصدی لغو شد.
چندین سال طول کشید تا ما دو مرتبه به همان میزان صادرات قبل از عوارش 70 درصدی برسیم. چون بازارهای خودمان را از دست دادیم. با وجود این تجربه تلخ که با عدد و رقم کاملاً شفاف و مشخص، این اشتباه بزرگ را در آن دوره مرتکب شدند، باز در سال 1398 وزارتخانه آمد همان اشتباه را تکرار گرد و عوارض 20 درصدی را برای سنگ های تزئینی تعیین کرد.
*در آذر 1398 اعلام شد که در جلسه بعدی کارگروه هماهنگی سیاست های صادراتی(متشکل از وزیر صنعت، رئیس بانک مرکزی و رئیس اتاق بازرگانی)، در دی ماه عوارض 20 و 25 درصدی سنگ های تزئینی و مواد معدنی اصلاح شود. به چه علت هیچ تغییری در دی 13987 رخ نداد و عوارض کاهش پیدا نکرد؟
-آن کارگروه، کمیسیون ماده 12 است. در کمیسیون ماده 12 جلسه ای برگزار کردند و ما توضیح دادیم و به طور شفاف گزارش های کارشناسی را ارائه کردیم و توجیه شدند. به طور خاص خانم دکتر جُنیدی معاون حقوقی رئیس جمهور، هم در جلسه بودند و تائید کردند.
قرار بر این شد که این عوارض کمیسیون ماده 12، بازنگری و اصلاح شود. متاسفانه بعد از آن تاریخ، موضوع کرونا به میان آمد و این تصمیمات در حاشیه قرار گرفت و کار انجام نشد.

*قرار بوده جلسه در 15 دی برگزار شود. شیوع کرونا از اسفند 1398 به طور جدی گسترش پیدا کرد. در ماه های دی و بهمن، اقدام خاصی انجام نشد؟
-متاسفانه خیر. در دی و بهمن، این کار انجام نشد و بعد هم به شیوع کرونا برخورد کرد و عملاً متوقف شد.
*آقای سجاد غُرقی نایب (رئیس انجمن صادرکنندگان مواد معدنی) گفته که با تصمیمات عجیبی که در حوزه عوارض گرفته شد، صادرات از 40 تا 100 درصد کاهش پیدا کرده است. آیا به خاطر این عوارضف معادنی بودند که تعطیل شدند؟
-ما در سطح کشور حدود 2 هزار معدن سنگ های تزئینی داریم که الان حدود هزار واحد متوقف هستند. در سال 1398 که عوارض را وضع کردند متاسفانه تعداد زیادی دیگر از معادن سنگ تزئینی هم تعطیل شدند.
این بزرگترین لطمه ای بود که وزارت صنعت و معدن، با دست خودش به بخش تولید ضربه زد.
*تا چه حد از تعطیلی معادن به خاطر رکود بخش مسکن و ساختمان کشور است؟
-ما حدود 60 میلیون متر پروانه ساختمان داریم که در سال 1392 حدود 130 میلیون متر مربع بوده سات. این کاهش را در حال حاضر داریم. این کاهش چیزی نبوده که فقط در سال 1398 اتفاق افتاده باشد. این کاهش در طول 4 یا 5 سال اخیر اتفاق افتاده و رکود ساختمان وجود داشته است.
چه اتفاقی افتاده که در سال 1398 یک دفعه با کاهش 50 درصدی صادرات مواجه شده ایم؟ با وجود این که روند ساخت و ساز در چند سال اخیرف تغییری نکرده سات، ناشی از همان عوارض 20 درصدی است.
*این که جنابعالی می گویید از نظر تناژ 30 درصد و از نظر ارزش 50 درصد صادرات کاهش داشته است، آیا کاهش قیمت های جهانی در میزان صادرات از نظر ارزشی تاثیر منفی گذاشته است؟
-ما با توجه به وضع عوارض 20 درصدی، قیمت های پایه محصولات خودمان را در سال 1398 تعدیل و واقعی کردیم. از این جهت کاهش ارزش 50 درصدی نشان می دهد ولی واقعی این است که ما همان 30 درصد را تجربه کردیم.
*واقعی به چه معنا در نظر دارید؟
-این 50 درصد در اعداد و ارقام گمرک ایران سات وگرنه سنگ ما به لحاظ قیمت های جهانی کاهش پیدا نکرده است. قیمت ما مثل سال 1397 بوده است. گمرک می گوید در سال 1397 در حد 300 میلیون دلار صادرات داشتیم و در سال 1398 به 150 میلیون دلار کاهش پیدا کرده است.
از نظر وزنی ما در سال 1397 در حد یک میلیون و 500 هزار تن صادرات داشتیم ولی در سال 1398 به یک میلیون و 200 هزار تن رسید و 300 هزار تن کاهش داشتیم. ما قیمت پایه ای که اصلاح کرده و به گمرک اعلام کردیم، گمرک آن را اعلام می کند و در آمار گمرک هم کمتر نشان می دهد.
*آقای اسماعیلی معاون امور معادن وزارت صنعت درهمین سال 1399 گفته اند عوارض 20 درصدی که بر صادرات سنگ های تزئینی اِعمال شد در مورد صادرات سنگ چون مازاد داریم، مانع ارز آوری کشور است.
فکر می کنید با این نوع اظهار نظر از طرف معاون وزارت صنعت و معدن، آیا امکان این هست که در مورد سنگ های تزئینی عوارض 20 درصدی در سال 1399 کاهش پیدا کند؟
-ما به عنوان هیات مدیره انجمن، در روز 17 اردیبهشت جلسه ای با آقای دکتر اسماعیلی داشتیم و به طور مفصل هم در این زمینه صحبت شد. آقای اسماعیلی کاملاً توجیه شدند و البته وضع این عوارض ربطی به آقای دکتر اسماعیلی نداشته و قبل از ایشان و در دوره آقای سرقینی اتفاق افتاده است.
آقای دکتر اسماعیلی کاملاً توجیه شدند که این کار کاملاً اشتباه بوده و خودشان هم تاکید کردند که این عوارض 20 درصدی روی صادرات سنگ های تزئینی را حتما برمی دارند.
ما امیدواریم بتوانیم در سال 1399، بتوانیم به همان میزان صادرات سال 1397 برگردیم.
*صحبت های آقای اسماعیلی در روز 11 اردیبهشت 1399 بوده. احتمالاً قبل از جلسه شما، ایشان اعتقاد پیدا کرده اند که مانع ارزی آوری است.
-در این جلسه ای که برگزار شد گفتند که من به این نتیجه رسیده ام که عوارض 20 درصدی سنگ های تزئینی باید برداشته شود. از ما خواستند در راستای توسعه صادرات سنگ های فرآوری شده و ایجاد ارزش افزوده، ما پیشنهاد و طرح ارائه کنیم. به این معنا که ما چه کار کنیم که سنگ های ما با ارزش افزوده بیش تری صادر شود و بخش فرآوری توسعه پیدا کند.
قرار است که در این زمینه بررسی های لازم را انجام بدهیم و هیات مدیره انجمن سنگ، گزارشی به ایشان بدهند تا حمایت بیش تری از بخش فرآوری سنگ های تزئینی انجام شود.

فهرست