درحال‌حاضر میزان مصرف سنگ در داخل کشور سالیانه ۶۰ میلیون مترمربع است و با احتساب ۱۰ میلیون مترمربع سنگ صادراتی، در مجموع ۷۰ میلیون مترمربع در سال سنگ فرآوری شده تولید داریم.
دوسوم ظرفیت واحدهای تولید و فرآوری سنگ‌های تزئینی به دلیل نبود صادرات به حالت تعطیل درآمده و نیاز است تا مسئولان برای رونق‌بخشی به این بازار کمر همت بسته و صادرات را فعال کنند. احمد شریفی، دبیر انجمن سنگ ایران معتقد است درحال‌حاضر بیش از نیاز امکان فرآوری سنگ در کشور داریم. از این رو، با تقویت صادرات می‌توان ظرفیت‌های موجود را به تولید رساند.
تولید سالانه ۷۰ میلیون مترمربع سنگ
احمد شریفی در گفت‌وگو با صمت درباره میزان مصرف سنگ‌های تزئینی ساختمانی در کشور گفت: مصرف سنگ در سال‌های ۹۱ و ۹۲ به دلیل افزایش پروانه‌های ساختمانی شهرداری‌های کشور به ۱۳۰ میلیون مترمربع در سال رسید اما به‌تدریج و با حاکم شدن شرایط رکود در کشور و کاهش پروانه‌های ساختمانی این میزان از مصرف با کاهش روبه‌رو شد. درحال‌حاضر میزان مصرف در داخل کشور سالانه ۶۰ میلیون مترمربع است و با احتساب ۱۰ میلیون مترمربع سنگ صادراتی، در مجموع ۷۰ میلیون مترمربع در سال سنگ فرآوری شده تولید داریم. وی ادامه داد: این میزان تولید در حالی است که ظرفیت داخلی برای فرآوری سنگ سالانه ۲۰۰ میلیون مترمربع است و با توجه به میزان تولید می‌توان گفت درحال‌حاضر با یک‌سوم از ظرفیت خود در حال فعالیت هستیم.
صادرات، راه‌حل کاهش تولید
دبیر انجمن سنگ ایران درباره راهکار برون‌رفت کاهش تولیدات در کشور افزود: ایران به لحاظ میزان مصرف سنگ‌های تزئینی ساختمان جزو کشورهای نخست است. این در حالی است که بیشتر کشورها زیر رقم متوسط مصرف ما قرار دارند. ما درحال‌حاضر بیش از نیاز خود امکان فرآوری سنگ در کشور داریم. از این رو، با تقویت صادرات می‌توان ظرفیت‌های موجود را به تولید رساند.
شریفی در ادامه گفت: بهتر است تا با همکاری انجمن سنگ، دولت، مجلس شورای اسلامی و وزارت صنعت، معدن و تجارت شرکت‌های مدیریت صادراتی و هلدینگ‌های صادراتی ایجاد کنیم چراکه با انجام این اقدامات برای فرآوری می‌توان، ظرفیت حداقل ۵۰ میلیون مترمربع سنگ برنامه‌ریزی و با صادرات آن یک میلیارد دلار ارز به کشور وارد کرد.
دبیر انجمن سنگ ایران درباره امکانات سخت‌افزاری موجود در واحدهای فرآوری سنگ گفت: واحدهای فرآوری سنگ در کشور که دوسوم آنها فعالیت دارند دارای امکانات سخت‌افزاری خوبی هستند و می‌توان با افزودن یک‌سری از امکانات سخت‌افزاری جدید‌تر به برخی از واحدهای تولیدی، سنگ‌های اسلب یا تایل با کیفیت مناسب برای صادرات را تولید کرد.
مشکلات واحدهای فرآوری
وی در ادامه به مشکلات واحدهای فرآوری اشاره‌کرد و افزود: درحال‌حاضر واحدهای فرآوری با یک‌سری از مشکلات از جمله خرید سنگ بلوک به صورت نقدی، افزایش کرایه حمل‌ونقل و افزایش مواد مصرفی روبه‌رو هستند که با حل این مسائل می‌توان زمینه توسعه صادرات را فراهم کرد. همچنین به همین منظور جلسات زیادی با بزرگان این صنف برگزار شده است و با جمع‌آوری دیدگاه‌ها به دنبال زمینه فراهم‌سازی توسعه صادرات هستیم.
آمارگیری از واحدهای فرآوری
شریفی درباره میزان واحدهای فرآوری سنگ تزئینی ساختمانی در کشور گفت: در انجام پروژه‌ای که با همکاری انجمن سنگ ایران و ایمیدرو تعریف شد و به تصویب رسید به دنبال این هستیم تا آمار دقیقی از واحدهای فرآوری سنگ به‌دست آوریم اما براساس برآوردها حدود ۶۵۰۰ واحد فرآوری سنگ در کشور به صورت کلان وجود دارد که از این میان ۳۰ تا ۴۰ درصد آنها دچار توقف تولید شده و تعطیل هستند.
لغو عوارض صادرات سنگ بلوک
دبیر انجمن سنگ ایران درباره عوارض بر سنگ بلوک یا خام گفت: در زمان وزارت قبلی صنعت، معدن و تجارت، آقای سرقینی معتقد بود که باید برای صادرات سنگ بلوک یا خام و نیمه‌فرآوری‌شده عوارض ۲۰ درصدی تعیین کرد و در حالی که اجرای این تصمیم مشکلاتی را برای بخش معدن ایجاد می‌کرد و کارشناسان شورای سیاست‌گذاری هم مخالف این اقدام بودند در شورای اقتصاد به تصویب رسید. از آن زمان تاکنون ما به دنبال حذف این عوارض هستیم و مکاتبات زیادی هم انجام شده است ضمن اینکه درحال‌حاضر معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت و رئیس جدید هیات عامل ایمیدرو نیز موافق حذف این عوارض هستند و قرار است تا به‌زودی و پس از طی مراحل اداری و نامه‌نگاری‌ها این محدودیت برداشته شود.
طرح جامع سنگ‌های تزئینی
شریفی درباره نداشتن برنامه جامع بلندمدت در حوزه صنعت کشور گفت: یکی از مشکلات ما برگزار نشدن جلسات شورای سیاست‌گذاری سنگ‌های تزئینی است که حدود دو سال است به تعویق افتاده و باوجود مکاتبات هنوز نتوانسته‌ایم این جلسات را برگزار کنیم ضمن اینکه ما بر این باوریم که وزارت صنعت، معدن و تجارت باید دوباره شورای سیاست‌گذاری را احیا کند. انجمن سنگ ایران مقدمات طرح جامع سنگ‌های تزئینی کشور را فراهم کرده است که درحال‌حاضر نیز اخذ آمار از واحدهای فرآوری معدنی مقدمه این طرح جامع است. تصویب این طرح جایگاه ایران در بازارهای جهانی در بخش سنگ‌های تزئینی ساختمانی را تا ۶ سال آینده ترسیم می‌کند به همین منظور امیدواریم با تشکیل هرچه سریع‌تر شورای سیاست‌گذاری و انجام کار کارشناسی، این طرح به تصویب برسد.
گام‌‌های بلند در مسیر بومی‌سازی
وی درباره بومی‌سازی ماشین‌آلات فرآوری گفت: خوشبختانه در این بخش با تلاش متخصصان داخلی توانسته‌ایم در مسیر بومی‌سازی حرکت کنیم ضمن اینکه تجهیزات تولیدی ما نیز از کیفیت خوبی برخوردار است. هرچند با قطعیت نمی‌توان گفت تجهیزات ما مشابه تجهیزات ایتالیایی است اما در صورتی که راه واردات این دستگاه‌ها به صورت کامل مسدود شود مشکلی با تامین سخت‌افزار لازم نداریم. درحال‌حاضر اره، دستگاه‌های ساب، قله‌بر و سیستم کوره طبقاتی با کیفیت بالا در کشور تولید می‌شود. ضمن اینکه در دو سال اخیر هم توانسته‌ایم خط اسلب را بومی‌سازی کنیم.
وی در پایان سرمایه‌گذاری در سنگ‌های تزئینی را مهم‌ترین چالش ورود سرمایه‌گذاران در این بخش دانست و تاکید کرد: هرقدر هم تولید داشته باشیم اما امکان صادرات وجود نداشته باشد محصولات تولیدی تنها در انبارها خواهد ماند و سبب می‌شود تا سرمایه‌گذاران دیگر هم جرئت ورود به این صنعت را نداشته باشند. از این رو، باید تمام تلاش‌ها را به کار بست تا صادرات این بخش رونق بگیرد.
نیازمند اقدامات جدی هستیم
عضو کانون سراسری سنگ کشور رفع مشکلات فروش و صادرات صنعت سنگ را نیازمند اقدامات جدی دانست و گفت: در شرایطی قرار داریم که باید در راستای حل مشکلات سیاسی به صورت همگانی فعالیت کنیم.
رضا احمدی تشکیل اتاق فکر برای حل مشکلات صنعت سنگ را خواستار شد تا در نهایت شاهد شکوفایی این صنعت باشیم.
همچنین باید به دنبال بازارهای هدف حرکت و صادرات را به معنای واقعی محقق کنیم تا بازارهای دوردست را به‌دست بیاوریم. احمدی با بیان اینکه در کشور حدود ۶ هزار و در استان اصفهان ۲ هزار واحد فرآوری سنگ فعالیت دارد، گفت: معادن فعال ما بی‌نظیر هستند و در دنیا مشابه آنها وجود ندارد. همچنین ماشین‌سازهای خوبی داریم که در دنیا حرف اول را می‌زنند اما زیر چتر حمایتی نیستند. این صنعت از لحاظ فرآوری، بازرگانی و ماشین‌سازی جای کار بسیاری دارد که اگر دانشگاه‌ها بسیج شوند دغدغه‌ها در این باره کمتر می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در برخی از واحدهای صنعتی و تولیدی شاهد بکارگیری کمتر از ظرفیت اسمی و سکون در کار هستیم، تصریح کرد: یکی از الزامات در صنایع این است که سازکاری اتخاذ کنیم تا سرمایه و انتقال فناوری محقق شود. برای ظهور و بروز در بازارهای صادراتی باید شاهد نوسازی ناوگان ماشین‌آلات معدنی، تجهیزات باشیم. احمدی با بیان اینکه صنعت سنگ ما بسیار قوی و غنی است، خاطرنشان کرد: لازمه این صنعت در به‌روزرسانی فناوری و تقویت مبانی رشد اقتصادی است که در این راستا نیازمند حمایت دولت و بانک مرکزی با سیاست‌های ارزی و بانکی هستیم.
همچنین بازارهای هدف صادراتی با ایجاد نمایشگاه‌های دائمی و فرآورده‌های سنگی موضوعی اجتناب‌ناپذیر است و باید شرکت نمایشگاه‌ها و اتاق بازرگانی به فعالان این حوزه کمک کنند تا مقدمات بازارهای صادراتی محقق شود.
سخن پایانی
فعالان این حوزه در تشریح راهکارهای رفع محدودیت‌های صادراتی این حوزه به موارد متعددی اشاره دارند. تعیین مشوق‌های صادراتی (حذف عوارض صادراتی)، تامین تجهیزات، ارائه تسهیلات و بازاریابی فروش از جمله موضوعات کلیدی این حوزه به شمار می‌رود که در شورای‌عالی معادن پیگیری می‌شود.
معافیت از پرداخت حقوق دولتی معادن کوچک تزئینی به منظور توسعه این معادن، به عنوان یک برنامه حمایتی می‌تواند شامل این‌گونه معادن شود که شورای‌عالی معادن می‌تواند این مجوز را صادر کند. همچنین شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران به عنوان راهبر توسعه این صنعت، می‌تواند با تهیه یک بانک اطلاعاتی متشکل از تعداد معادن غیرفعال سنگ‌های تزئینی و نظرخواهی از استان‌ها برای ارائه راهکار رونق این‌گونه معادن، اقدامات لازم را داشته باشد.