“رئیس انجمن سنگ ایران گفت: ما اگر مناسبات خود را با دنیا اصلاح نکنیم، نمی‌توانیم در مسیر تولید سبز گام برداشته و محصول خود را با استانداردهای دنیا تنظیم و در بازار جهانی عرضه کنیم.”
دکتر بهرام شکوری در گفتگو اختصاصی با آزنیک پیرامون موضوع معدنکاری و ایفای نقش مسئولیت اجتماعی در حوزه محیط زیست، اظهار کرد: پرداختن به موضوع فعالیت‌های اقتصادی در کنار حفظ محیط زیست، مسئله بسیار مهمی است. تلاش همه ما در این است که به ایجاد رفاه و آسایش در کشور کمک کنیم و طبیعتاً یک بخشی از آن در ارتباط با فعالیت‌های اقتصادی در حوزه معدن می‌باشد که می‌تواند به اشتغال‌زایی و ایجاد درآمد کمک کند تا مردم از آن منتفع شوند و از سمت دیگر باید به حفظ حیات سبز نیز توجه کنیم تا مردم بتوانند در آن محیط با آرامش زندگی کنند. اگر ما بتوانیم این بالانس را بین فعالیت‌های اقتصادی در حوزه‌های مختلف و مباحث محیط زیستی ایجاد کنیم، اقتصاد کشور را به سمت خود خواهیم برد که با حفظ محیط زیست بتوانیم فعالیت اقتصادی را توسعه دهیم. این موضوع یکی از اهداف و آرزوهای ما به عنوان فعالین اقتصادی و همچنین به عنوان شهروندی که در این کشور زندگی می‌کند است.
با توجه به این که برخی از فعالان محیط زیستی معتقدند که صنعت معدن از اساس با محیط زیست سازگار نیست، به نظر شما آیا معدنکاری سبز توانایی پیاده‌سازی توسعه پایدار در حوزه صنعت معدن را دارد؟
وی در پاسخ به این سوال و با اشاره به نگرش تولید سبز در کسبوکارها، گفت: اگر نگاهی به کشورهای دنیا بیندازیم حدوداً در سال ۱۹۰۷ در کشور انگلستان بود که موضوع حیات سبز و تولید سبز مطرح شد؛ موضوعی که در دو سه دهه اخیر پررنگ تر شده است. به هر حال شما در دنیا می‌بینید که آسایش و آرامش مردم در سایه فعالیت‌های اقتصادی نیز است که معدن نیز یکی از آن بخش‌های اقتصادی است که نمی‌شود نقش آن را نادیده گرفت ولی محیط زیست نیز بسیار حائز اهمیت است. شما اگر درآمد داشته باشید اما هوای آلوده داشته باشید یا اگر درآمد کافی داشته باشید ولی محیط آرام و سالمی برای زندگی نداشته باشید، زندگی دچار مشکل خواهد شد. مانند شهر تهران که با این همه آلایندگی موجود در این شهر، زندگی برای خیلی‌ها سخت شده است و در این بین مرگ‌های خاموشی را میبینیم که به واسطه آلایندگی‌هایی موجود در هوا اتفاق می‌افتد.
رئیس انجمن سنگ ایران در ادامه افزود: طبیعی است که فعالیت‌های اقتصادی باید صورت بگیرد و همچنین باید به سمت و سویی برویم که این فعالیت‌های اقتصادی را به گونه‌ای طراحی کنیم تا کمترین آسیب را هم به طبیعت و هم به مردم وارد کند. دنیا در این مسیر حرکت کرده است و ما هم طبیعتاً باید این مسیر را دنبال کنیم. در حوزه معدنکاری و فرآوری محصول شما می‌بینید که مثلاً در شهر هامبورگ در وسط شهر کارخانه فرآوری مس وجود دارد و همچنین تابلو بزرگ در آنجا وجود دارد که هر لحظه وضعیت آلایندگی را به هم مردم و هم به مدیران و صاحبان کسب و کار اعلام می‌کند. آنها از تکنولوژی‌هایی استفاده کردند که تقریبا با کمترین آلایندگی در حال تولید محصول هستند. یعنی هم توانستند اشتغال ایجاد کنند و هم محیط را آلوده نکنند.
دکتر شکوری با اشاره به حوزه معدنکاری، تصریح کرد: ماشین‌های برقی که در دنیا در حال تولید است به حوزه ماشین آلات معدنی نیز ورود کرده است. همچنین امروزه تکنولوژی ماشین‌های خودران را نیز میبینیم که با توجه به انواع سنسورها در آن به حفظ جان انسان‌ها و نیروی کار کمک می‌کند و در واقع خطرات احتمالی را به حداقل می‌رساند چراکه نیروی انسانی در آن حضور ندارد پس در نتیجه اگر حادثه رخ بدهد هیچ آسیب جانی‌ای را به نیروی انسانی وارد نمی‌کند. همچنین با برقی کردن این خودروها دیگر از سوخت‌های فسیلی استفاده نمی‌شود که در نتیجه با عدم تولید کربن آلایندگی ایجاد نمی‌شود.
وی در ادامه افزود: این موارد در سال‌های اخیر در خودروهای سواری و در حمل و نقل جاده‌ای و همچنین در ماشین آلات سنگینی که در حوزه معدن استفاده می‌شود کمک می‌کند به اینکه ما به سمت معدنکاری سبز حرکت کنیم. این موضوع در استمرار و ادامه روند یعنی در حوزه فرآوری نیز اتفاق می‌افتد و با تکنولوژی‌های به روز دنیا سعی می‌شود که آلایندگی این کارخانه‌ها را به حداقل رساند. در نتیجه شما امروز می‌بینید که بحث «فولاد سبز» نیز مطرح است و فردا روز هم بحث «مس سبز» و … مطرح خواهد شد.
دکتر شکوری با اشاره به استانداردهای جهانی، گفت: این موارد به صنعت کاران می‌گوید که اگر روش تولید محصول خود را از سوخت‌های فسیلی منفک نکنید و آلایندگی آن را به صفر نرسانید، اساساً اجازه امکان عرضه محصول در بازارهای جهانی را نخواهید داشت. این فضایی است که در آینده برای تمامی محصولات ایجاد خواهد شد و یا آنقدر مالیات بر تولید کربن را بالا خواهند برد که عملاً محصول اقتصادی نخواهد بود و این موضوع در خصوص مواد معدنی نیز مستثنی نیست.
وی در ادامه افزود: اگر ما امروز خودمان را با دنیا تنظیم نکنیم و به سمت و سوی تولید سبز حرکت نکنیم در آینده صنعت معدنکاری ما در زنجیره اقتصادی، محصول خودش را نمی‌تواند در دنیا عرضه کند و عملاً این معادن به سمت تعطیلی خواهند رفت. پس این یک الزام جهانی است و ما هم اگر بخواهیم یا نخواهیم باید به سمتی برویم که این آلایندگی‌ها را در حوزه زنجیره ارزش مواد معدنی به حداقل برسانیم. به عقیده من در این مسیر در حال حرکت هستیم اما طبیعتاً یک الزاماتی وجود دارد که یک بخشی از آن خارج از حیطه فعالین کسبوکارها و اقتصادی در حوزه معدن است و آن هم مناسبات ما با دنیا است.
عضو کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران با تاکید بر اهمیت برقراری مناسبات سیاسی اقتصادی با دنیا، خاطرنشان کرد: ما اگر مناسبات خودمان را با دنیا اصلاح نکنیم، دسترسی به تکنولوژی‌ها برای فعالین اقتصادی سخت‌تر خواهد بود و شکل گیری این در دست فعالین اقتصادی نیست و طبیعتا این دولت‌ها هستند که باید مناسبات خود را با دنیا اصلاح کنند و تبادلات مالی را رقم بزنند. اِف‌اِی‌تی‌اِف را باید بپذیریم و باید ارتباط مالی خودمان را با دنیا برقرار بکنیم همچنین رابطه‌های بانکی با دنیا باید برقرار بشود و مناسبات سیاسی نیز باید اصلاح شود تا اقتصاد را متاثر خود نکند و اگر هم متاثر می‌کند در واقع تاثیر مثبت داشته باشد تا در نهایت ما بتوانیم به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنیم و از تکنولوژی‌های نوین آنها که در مسیر تولید سبز می‌باشد استفاده کنیم. از این طریق میتوانیم محصول خود را با استانداردهای جهانی تنظیم و در بازار عرضه کنیم.
وی در ادامه افزود: به نظر می‌رسد که اگر این فضا ایجاد شود میتوانیم کشور را به سمت آن حیات سبزی که دنبالش هستیم ببریم و معدنکاری و فرآوری سبز را در کشور محقق کنیم.
آیا در حال حاضر میتوانیم این ادعا را بکنیم که معدنکاری در کشور ما سبز است؟
رئیس انجمن سنگ ایران در پاسخ به این سوال، گفت: طبیعتاً خیر. معدنکاری در کشور ما سبز نیست و نمی‌توانست هم باشد. تا زمانی که اجزا حاکمیت دست به دست هم ندهد و این اراده جمعی محقق نشود، مواردی که ذکر شد اصلاح نمی‌شود و تا زمانی که این مشکلات اصلاح نشود ما قادر نیستیم خودمان را با این موضوع تنظیم کنیم. به عنوان مثال ما از ماشین آلاتی که حتی از سوخت فسیلی نیز استفاده می‌کنند ولی با تکنولوژی‌های برتر در دنیا عرضه می‌شوند نمی‌توانیم در کشور استفاده کنیم. چرا که گازوئیل‌هایی که در کشور ما وجود دارد بیش از یک درصد گوگرد در آن دخیل است و این موارد دستگاه‌هایی که با استانداردهای بالا در دنیا تولید شده‌اند اساساً در کشور ما کارایی ندارند؛ چرا که پمپاژ آنها آنقدر حساس است که با سوخت ما اصلا سازگار نیست بنابراین نمی‌توانیم از آنها استفاده کنیم و ما از این تکنولوژی‌ها بی‌بهره خواهیم بود به لحاظ اینکه سوخت ما استاندارد نیست.
وی در ادامه افزود: در واقع ما به ایجاد یک هارمونی نیاز داریم. یعنی اگر ما می‌خواهیم از تکنولوژی های جدید استفاده کنیم باید ابتدا بستر را آماده کرده باشیم. فرضا اگر بخواهیم از خودروهای بدون راننده استفاده بکنیم باید ابتدا زمینه آن را فراهم کنیم، مثلاً یکی از این موارد در این خصوص اینترنت پرسرعت است. چندی پیش همایشی برگزار شد که در ارتباط با نوآوری‌ها و فناوری‌های جدید بود و ما تعدادی مهمان از کشورهای استرالیا و کانادا داشتیم که قرار بود به صورت مجازی شرکت کنند اما به خاطر اینکه وضعیت اینترنت به شدت ضعیف بود این افراد اصلاً نتوانستند حضور پیدا کنند و سخنرانی کنند و عملاً ما این مهمانان را از دست دادیم. حالا شما تصور کنید که ما به دنبال نوآوری‌های جدیدی هستیم ولی در وهله اول بستر آن که اینترنت پرسرعت است را نداریم.
دکتر شکوری در ادامه خاطرنشان کرد: بعضی اوقات در خیلی از معادن کشور موبایل شما حتی آنتن‌دهی ندارد در نتیجه اساساً ارتباط تلفنی برقرار نیست. حالا به عنوان نمونه ما در این دست معادن چگونه میتوانیم سیستم Dispatching (مدیریت ناوگان) را راه‌اندازی کنیم و یا چگونه میتوانیم همین ماشین‌آلات خودران را در آن معادن استفاده کنیم؟! پس در نتیجه این موضوع می‌طلبد که ابتدا یک بستر سازی صورت بگیرد.
ادامه گفتگو آزنیک با دکتر بهرام شکوری، رئیس انجمن سنگ ایران و عضو کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق ایران پیرامون موضوع معدنکاری سبز و ایفای نقش مسئولیت اجتماعی در حوزه محیط زیست را می توانید در لینک https://aznik.ir/blog/dr-shakouri مشاهده کنید.