یادداشت محسن میرزایی نایب رئیس انجمن سنگ ایران در نشریه دنیای سنگ پیرامون موضوع توسعه صادرات سنگ تزئینی کشور

برای رسیدن به صادرات خب باید همه پتانسیل های موجود و بستر آن مهیا باشد ، ابتدای این زنجیره روابط سیاسی و بین المللی می باشد که علاوه بر مراودات مالی و بین بانکی بتوان در بعضی از بازارهای هدف برای محصول صادراتی عدم دریافت عوارض از کشور مقصد گرفت که این فهم فقط از طریق روابط سیاسی امکان پذیر است و نکته دیگر اینکه بتوانیم در حجم محصولی با کیفیت عالی و مورد قبول بازارهای جهانی با کمترین هزینه نسبت به رقبای دیگر در این صنعت ارائه دهیم چرا که صادرات خوب در گرو همین مهم می باشد که بتوان با رقبای بازار وارد رقابت سالم شد البته این نکته حایز اهمیت است که باید نوع نگرش مسئولین کشوری نسبت به سنگ های ساختمانی متفاوت و اصلاح گردد ، این بحث که سنگ های ساختمانی کوپ صادرمی شود به صورت فراوری وارد می شود ، در سال گذشته ورودی گمرک ایران هیچگونه واردات سنگ فراوری شده را نداشته و بعضاَ به صورت بلوک وارد کشور می شود که فرآوری آن در کشور ایجاد اشتغال و ارزش افزوده می کند.

لازم به ذکر است که آنچه باید مقامات سیاستگذار و تصمیم گیر در نظر بگیرند این است که معادن سنگ تزئینی محصولات استخراجی و فراوری شده آن جز کالاهای زیر ساخت هیچ کشوری نیست و اصطلاحاَ جز کالای لوکس می باشد و ملاک انتخاب سنگ برای پروژه ها در ابتدا تهیه آسان آن می باشد یعنی خرید سنگ به صورت الی سی که متاسفانه برحسب تحریم های ظالمانه این مهم قابل دسترسی نیست ، برای بخش بازرگانی سنگ های ساختمانی آنچه تا الان در صادرات سنگ انجام شده فقط برحسب توانایی این عزیزان بوده و لا غیر.

در بخش معادن ایران ماده های مستهسل شده بسیار متفاوت هستند در بخش معادن فلزی و سرب و روی محصول نهایی جز زیرساخت های کل کشورها است و باید از هر طریق این کشوره این محصولات را تهیه کنند ، دقیقا نقطه ای کاملاَ متفاوت با سنگ ساختمانی و اینکه استخراجات این معادن از نظر دید عامه مردم متفاوت است ، سنگ های ساختمانی به صورت بلوک بزرگ روی کامیون های رخ نمایی متفاوت دارند ولی سنگ آهن و غیره که روی کامیون های حمل و نقل بصورت کوپه خاک دیده می شود در این       تفاوت دید عام باعث شده که دقیقا واقعیت ماده نهایی این دو ماده معدنی برعکس دیده شود نکته مهمتر این است که در معادن فلزی استخراج به صورت حفاری و انفجاری می باشد و بعد بارگیری ولی در معادن سنگ تزئینی باید سنگ ها به صورت بلوک و برش با دستگاه انجام شود در بلوکه استخراج شده پس از درجه بندی و برش خوردن جهت ارائه به بازار در بهترین حالت 10 الی 35 درصد آن قابلیت فراوری را دارد که این در میان کشورهای دیگر نیز صدق می کند و اینکه در معادن با این روش دقیقاَ 50 درصد از مرحله فراوری در معدن انجام می شود لذا کلمه خام در مورد سنگ های ساختمانی اصلا صدق نمی کند و این نکته اگر مورد توجه مسئولین محترم قرار گیرد و یک برنامه بلند مدت ده ساله برای معادن سنگ ساختمانی دیده شود که مشتریان بازارهدف اطمینان پیدا کنند که قوانین و بخشنامه های خلق الساعه از طرف مسئولین ارائه نمی شود می توان رقم صادرات سنگ کشور را جابجا کرد و به رقم 2 تا 5 میلیارد دلار رساند ، به نظر اگر بتوان در زمان نمایشگاه شیامن این مهم را جهت اطلاع رسانی به مشتریان بازارهای هدف انجام داد قطعاَ ظرف دو سال آینده رقم صادرات سنگ کشور به پنج الی شش برابر رقم فعلی خواهد رسید.

نکته ای دیگر درخصوص معادن سنگ تزئینی این است که در حال حاضر با توجه به اکتشافاتی که از قبل انجام شده ذخیره قطعی سنگ های تزئینی آنچه رخ نما و دیده می شود یعنی اینکه اکتشاف زیرزمینی هنوز درخصوص سنگ های تزیینی انجام نشده حدود 3.5 میلیارد تن است و با توجه به بالارین برداشتی که انجام شده در بهترین حالت رقم 15 میلیون تون در سال بوده و این رقم به 9.5 میلیون تن نیز تنزل پیدا کرده این است اگر این حالت و یا این رقم برداشت ذخیره فعلی تا 250 سال آینده طول خواهد کشید تا این ذخیره تام شود و نظر به پیشرفت تکنولوژِ در دنیا و سوق به استفاده از انرژی پاک شاید تا 50 سال آینده مصرف سنگ ساختمانی در دنیا کاهش شدید و شاید اصلا استفاده نشود و مهمترین گزینه در مورد این صنعت این است که در این بخش از صنعت شاغلین قابل توجهی وجود دارد و این ایجاد شغل خود بزرگترین کمک به دولت می تواند باشد لذا از مسئولین عزیز و دست اندرکاران صاحب نظر استدعا داریم کمکی کارشناسانه تر به موضوع معادن سنگ تزئینی نگاه شود و سیاستگذاری صحیح تری اعمال شود که بتوانیم درآمد ارزی قابل توجهی برای کشورمان ایجاد کنیم.

از این موضوع مهم که بگذریم و امیدوار به آینده باشیم که قوانین درستی در این صنعت اجرا شود و باید مثبت که این واقعیت ها جامع عمل پیدا کند توسط مسئولین ذیربط برای رسیدن به رقم درخور رتبه ذخایر سنگ های تزئین کشوردر امر صادرات باید معادن سنگ از نظر تکنولوژی معدنکاری به روز شوند یعنی استفاده از ماشین آلات نو و جدید که مصرف سوخت کمتری دارند چرا که ناوگان ماشین آلات معدنی کشور به شدت کهنه و قدیمی می باشند و این مشاین آلات که بعضاَ  سه دهه از عمر آنها می گذرد ایجاد هزینه های سربار گزافی به معادن تحمیل می کند که بعضاَ این هزینه ها و تهیه لوازم یدکی آنها باعث می شود که سوبسیدی که دولت بابت سوخت وانرژی به این بخش اختصاص داده به نوعی از بین رفته و یا بعضاَ بیشتر نیز شود که این موضوع در بخش فراوری نیز صدق می کند و از این بابت بخش معدن و فراوری همدرد می باشند ، شاید در کشور از نظر ظاهری دستگاه های فراوری و برش در معادن با دستگاه های کشورهای دیگر از نظر ظاهری تفاوت آنچنانی نداشته باشند ولی از نظر کارایی و کیفیت به مراتب پایین تر از دستگاه های خارجی می باشند بعنوان مثال دستگاه سیم برش در ایران و دیگر کشورها از نظر ظاهری تفاوت آنچنانی ندارند ولی دستگاه های سیم برش در خارج از کشور هر ساعت بین 22 الی 25 متر برش دارند ولی در ایران بین 5 الی 12 متر برش دارند که این موضوع درخصوص دستگاه های فراوری از نظر دقت برش و کالیبراسیون به شدت قابل مشهود است و چنانچه اتفاقات خوبی برای سازندگان دستگاه در ایران فراهم شده که بتوانند تکنولوژی آنها را همراه با اجناس مصرفی و دستگاه های تراش به روز را راحت وارد کشور کنند.

قطعا سازندگان دستگاه در ایران می توانند دستگاه های در حد کیفیت فراوری دستگاه های خارجی درست کنند.

اکتشاف به روز و استخراج قابل قبول می تواند به جابجایی عدد صادرات کشور کمک شایانی داشته باشد اینکه با اکتشاف نوین و تشخیص درست ماده معدنی قابل قبول و ارائه به بازار داخل و خارج جلوگیری از تخریب نام به جای محیط زیست و کم کردن هزینه استخراج می کند ، زمانی که یک معدن با مغزه گیری و ایجاد شبکه در معدن ماده معدنی را تشخیص می دهد می تواند با هزینه ای به مراتب کمتر سنگ مورد نظر را استخراج نموده و روانه بازار مصرف کند.

در حال حاضر بازار عراق برای کشور جنبه صادرات را ندارد چرا که واسطه های عراقی در کشور به خاطر رکود فعلی بازار داخل سنگ های با کیفیت پایین را با قیمتی های بسیار اندک با ریال خریداری می کنند و به عراق می فرستند، به نظر بیشتر خرید سوبسید انرژی این بخش است تا ارزآوری برای کشور و به نظر باید برای این امر حداقل قیمت دلاری گذاشته شود تا بیش از سوبسید این بخش با ارزان فروشی از بین نرود برای مثال سنگی که از ترکیه وارد عراق می شود با قیمت بالای 20 دلار فروش می رود ولی سنگ های ایران با قیمتی بین 6 تا8 دلار در عراق به فروش می رسد.

انجمن سنگ ایران تنها تشکلی است که کل زنجیره ارزش صنعت سنگ کشور از معدن تا فراوری و بازرگانی و ماشین آلات و ابزار در بر می گیرد و به نظر اگر این انجمن توسط این زنجیره حمایت شود می تواند کمک شایانی به این صنعت نماید.

منبع: نشریه دنیای سنگ